Tsi Darf es Azoy Zayn? (¿Debe esto ser así?)

Letra: Katriel Broydo
Música: Popular Tango

Tsi Darf es Azoy Zayn? (¿Debe esto ser así?)

La canción es interpretada por Betty Segal, y fue grabada para la Comisión Histórica Judía de Múnich en 1946. Fue escrita por el poeta y escritor Katriel Broydo (1907-1945), director del teatro del gueto de Vilna. Fue publicada en Lider fun di guetos un laguern (Canciones de los guetos y los campos), 1948, (letra pág. 16; melodía pág. 365) y en Mir zaynen do (1983, pág. 44).

En la canción se describe al gueto de Vilna y la vida en el mismo. Los residentes viven en un barrio pequeño y estrecho, hambrientos, humillados y trabajando para los nazis. Mientras ellos sufren, los otros, los habitantes no judíos de Vilna, continúan con sus vidas normales, e incluso se benefician a costa de los judíos. En el coro el compositor pregunta: ¿Debe esto ser así? pero no tiene respuesta.

La melodía es de un tango escrito antes de la guerra. La melodía refuerza el contraste entre el pasado y el presente, entre nosotros y ellos.

Di zelbe gasn un tromvayen
Numern elf un fir.
Di zelbe yinglekh loyfn, shrayen:
"a tsaytung koyft zhe, koyft bay mir".
Der zelber himl, nor nit enlekh –
Der mentsh vos unter im,
Es shaynt di zun alts nit farshtendlekh,
Ikh her es fregt in mir a shtim:

Tsi darf es azoy zayn?
Tsi muz es azoy zayn?
Az far eynem iz glik bashert
Un far dem tsveytn iz alts farvert.
Ver hot es ayngeshtelt,
Azoy zol zayn di velt?
Es fregt un vekt dos harts mayns:
Tsi darf azoy zayn?
Tsi muz azoy zayn?

Far zey di skvern un bulvarn,
Far mir aza kvartal.
Far vos zol yener mikh alts narn?
Far vos far mir a trern-kval?
Far vos der oyfshrift afn bretl:
"farvert iz vayter geyn?"
Far vos far zey mayn heym, mayn betl –
Un mayn geleger hart vi shteyn?
Tsi darf azoy zayn?...